12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük - 1990 Sonrasında Dünya’daki Gelişmeler Ve Türkiye’ye Etkileri

8.Ünite : XXI. Yüzyılın Eşiğinde Türkiye ve Dünya

2.Bölüm : 1990 Sonrasında Dünya’daki Gelişmeler Ve Türkiye’ye Etkileri

1. SSCB’nin Dağılması ve Türk Cumhuriyetlerine Yönelik Kuruluşlar

1980’lere gelindiğinde SSCB’de önemli değişiklikler oldu. SSCB mevcut siyasi ve ekonomik yapısıyla dünyadaki etkinliğini sürdüremeyecek bir konuma gelmişti. Silahlanma yarışı ülkeyi ekonomik olarak zor duruma sokmuştu. SSCB’nin etkisi altındaki Doğu Bloku ülkelerinde demokratik talepler artmıştı. Tüm bu gelişmeleri göz önüne alan SSCB Lideri Gorbaçov siyasi ve ekonomik yapıda değişiklikler yapmak amacıyla 1987’de glasnost ve perestroyka adını verdiği açıklık ve yeniden yapılanma siyasetini açıkladı. Bu siyasetin amacı liberal uygulamalarla totaliter devlet düzenini değiştirmek, halkın tepkisini yatıştırmak, birliği dağılmaktan kurtarmak ve ekonomik durgunluğu aşmaktı. Ancak perestroyka politikası tıkanan siyasi sistemi düzeltemedi ve SSCB’yi oluşturan cumhuriyetlerde ayrılık eğilimini dizginleyemedi. Gorbaçov’un ayrılık eğilimini önlemeye yönelik olarak ortaya attığı Egemen Devletler Birliği Antlaşması da bunu engelleyemedi. Bu süreçte ordu içindeki bazı komutanlar Gorbaçov’a karşı bir darbe yaptı. SSCB’yi oluşturan cumhuriyetlerden Rusya Federasyonu’nun Devlet Başkanı Boris Yeltsin, darbeyi yapanlara karşı halkı direnmeye çağırdı. Bu çağrıya uyan halk darbecilere karşı koydu. Böylece darbe başarısız oldu. Bu gelişmeyi takip eden günlerde SSCB’yi oluşturan cumhuriyetlerin birçoğu bağımsızlıklarını ilan ettiler. Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan ve Azerbaycan SSCB’den ayrılarak bağımsızlıklarına kavuşan Türk cumhuriyetleri oldu (Harita 8.1). 19 Ağustos 1991’de Sovyet Komünist Partisinin faaliyetlerinin son bulmasıyla SSCB resmen sona erdi.

Konu özetinin devamı için pdf dosyayı indirebilirsiniz.