12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük - 1960’lardan İtibaren Türk Dış Politikası

7.Ünite : Toplumsal Devrim Çağında Dünya ve Türkiye

2.Bölüm : 1960’lardan İtibaren Türk Dış Politikası

1. Kıbrıs Sorunu
Kıbrıs adası XVI. yüzyıl sonunda Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiş, adaya çok sayıda Türk yerleştirilmişti. 1878’de Osmanlı Devleti, Rusya’ya karşı diplomatik destek karşılığında Kıbrıs’ı İngiltere’nin geçici yönetimine bıraktı. İngiltere, 1914 yılında Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na katılmasından yararlanarak Kıbrıs’ı ilhak etti. İngiltere yönetimi altındaki Kıbrıs’ta Rumlar, adayı Yunanistan’a bağlama ideali olan Enosis’i gerçekleştirmek için harekete geçtiler.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra İngiltere Kıbrıs’tan da çekilme kararı aldı. Bunun üzerine Yunanistan, Megali İdea adını verdikleri Büyük Yunanistan hayalini gerçekleştirmek için harekete geçti. Kıbrıs’ın kendisine verilmesini sağlamak için İngiltere’ye resmen başvurdu. Ancak Yunanistan’ın bu isteğinin önce İngiltere daha sonra da Birleşmiş Milletler tarafından reddedilmesi üzerine Rumlar EOKA adını verdikleri bir terör örgütü ile harekete geçtiler. Enosis’i gerçekleştirmek ve Türkleri adadan uzaklaştırmak amacıyla Türklere baskı yapmaya başladılar. Kıbrıslı Türkler, bu gelişmeler üzerine 1957’de TMT’yi (Türk Mukavemet Teşkilatı) kurarak kendilerini savunmaya başladılar. 1958’de İngiltere tarafından Mac Millan (Mak Millın) Planı ortaya atıldı. Buna göre Kıbrıs'ta İngiltere, Türkiye ve Yunanistan'ın iş birliğine dayalı üçlü bir yönetim kurulacaktı.

1959’da Türkiye ve Yunanistan Zürih Antlaşması’nı imzalayarak Kıbrıs’ta bağımsız bir cumhuriyet kurulması kararı aldılar. 1960’ta İngiltere, Türkiye ve Yunanistan Londra Antlaşması’nı imzalayarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecini başlattılar. Bu doğrultuda 1960’da Kıbrıs’ta bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Cumhurbaşkanlığını Makarios (Makaryos) ve yardımcılığını Dr. Fazıl Küçük’ün yaptığı devletin devamlılığını Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin aralarında imzaladıkları ‘Garanti Antlaşması’ ile sağlayacaktı. Kıbrıs Cumhuriyeti’nde herhangi bir değişiklik olursa taraflar, tek başlarına ya da birlikte hareket ederek adaya müdahale edebilecekti.

Konu özetinin devamı için pdf dosyayı indirebilirsiniz.