Lise Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersinin Öğretiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi Öğretim Programı’nın işlevsel bir şekilde uygulanabilmesi için öğretmenlerin dikkat etmesi gereken hususlar aşağıda sunulmuştur.

1) 9. sınıf Tarih dersi “Tarih ve Tarih Yazıcılığı” ünitesinde yer alan kazanımlar, tarih metodolojisi ile ilgilidir. Öğrencilerin bu ünitede kazandığı bilgi ve becerileri, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi dersinde de kullanmaları sağlanmalıdır.

2) Ünite kazanımlarının sıralanışında, kronoloji temelli anlayış esas alınmıştır. Bütüncül bir bakış açısı esas alınarak hazırlanan ünite içerikleri, nedensellik ilkesi ve kronolojik sıralamaya uygun olarak değişim ve süreklilik algısı ile tarihsel anlamayı sağlayabilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu bakımdan kazanımların sıralamasında değişiklik yapılmamalıdır.

3) Tarihin öznesinin “insan” olduğu gerçeği göz önünde bulundurularak toplumsal cinsiyet rolleri dikkate alınmalı, kültür ve medeniyetlerin oluşumunda kadın ve erkeğin ortak katkısına vurgulanmalıdır.

4) Program uygulanırken diğer derslerin zümre öğretmenleriyle etkili bir iletişim kurulmalı ve mümkün oldukça diğer derslerle de ilişkilendirilmeler yapılmalıdır.

5) Öğrenciler, tarih alanında araştırma yaparken tarih biliminin araştırma yöntem ve tekniklerini, tarih bilimine ait kavramları ve tarihsel düşünme becerilerini doğru kullanma ve aktif olarak kütüphanelerden yararlanma konusunda teşvik edilmelidirler.

6) Öğrenciler öğretim programındaki konu ve kazanımlar doğrultusunda tarihsel metin oluşturmaları teşvik edilmeli, bu metinleri yazarken öğrencilere rehberlik yapılmalı, döneme ait adlandırmaları, tarihsel deyim ve kavramları doğru kullanmalarına özen gösterilmeli ancak öğrencilerden bir tarihçi gibi metin yazmaları beklenmemelidir.

7) Metinlerde verilen bilgileri açıklamak, görsel hâle getirmek ve somutlaştırmak amacıyla tarih haritalarında sunulan veriler, çeşitli grafiklerde verilen görsel veya sayısal bilgiler ve tarihsel fotoğraflar, siyasi karikatürler, temsili resimler ve mimari çizimler gibi materyaller üzerinde çalışmak tarihsel metinleri kavramayı kolaylaştıracaktır. Uygulamalarda kullanılacak metin ve görsel materyaller (resim, fotoğraf, karikatür, afiş, gazete, dergi, film, belgesel vb.) öğrenci seviyesine uygun ve pedagojik olmalıdır.

8) Biyografi çalışmalarında dönemin fikir, sanat, spor, müzik, edebiyat vb. alanlarında öne çıkan şahsiyetlerine yine o dönemin siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik özellikleri dikkate alınarak yer verilmelidir.

9) Film izlemeye dayalı uygulamalarda; ders saatleri göz önünde bulundurulmalı ve dersin işlenişinde yalnızca kazanıma uygun olan film ve o filminde yalnızca ilgili bölümleri kullanılmalıdır.

10) Öğrencilerin tarihî olayları eş zamanlı olarak algılamalarını sağlamak amacıyla harita vb. materyallerden yararlanılmalıdır. Eş zamanlı tarih şeritleri hazırlanmalı, haritalar eş zamanlı tarih şeritleriyle birlikte kullanılmalıdır. Eş zamanlı tarih şeritleri; yüzyıl, konu, mekân ve kişi merkezli olarak hazırlanabilir. Harita çalışmaları, günümüz siyasi haritalarıyla dilsiz ya da döneme ait haritalarla yapılabilir.

11) Ders işlenişi ve uygulamaları planlanırken inceleme gezilerine önem verilmeli; tarihi mekânlara öğretmen denetiminde sanal müze ziyaretleri yapılmalı, çevre ve okul imkânları uygun ise tarihi mekân ve müze ziyaretleri yapılması sağlanmalıdır. Bu gezilerin her aşaması planlanıp çalışma kâğıtları hazırlanmalı ve değerlendirilmelidir.

12) Dersin işleniş ve uygulamalarında görsel iletişim araçlarına yer verilmeli; slayt, bilgisayar, televizyon, etkileşimli tahta, İnternet, EBA vb. etkin olarak kullanılmalıdır. Kazanımlarla ilgili belgesellerden, filmlerden vb. yararlanılmalıdır. Teknolojik araç ve gereçler kullanılırken gizlilik, bütünlük ve erişilebilirlik ilkeleri göz önüne alınmalı; İnternet’in güvenli kullanımı konusunda gerekli uyarılar yapılmalı ve tedbirler alınmalıdır. Casus yazılımlar veya kimlik bilgilerinin çalınarak kullanılmaya çalışılması gibi risklerle karşı karşıya kalmamak için güncel antivirüs yazılımları kullanma, kişisel güvenlik duvarı kullanımı, işletim sistemleri güncellemeleri gibi güvenlik önlemleri alınmalıdır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen dijital kaynakların kullanımı ile ilgili kurallara uyulmalıdır. Dijital kaynakların, özellikle İnternet’ten indirilerek kullanılan materyallerin kullanımında intihal yapılmamalı, etik kurallara, telif haklarına riayet edilmelidir.

13) Öğretim materyali hazırlama ve derse hazırlıklı gelmenin, öğretmenin asli görevleri arasında olduğu unutulmamalıdır. Öğretmenler, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi dersi ile ilgili bilgi, beceri, değer ve tutumları öğrencilerine kazandırırken sadece ders kitaplarına bağlı kalmamalıdır. Sınıf düzeyi, öğrencilerin ilgi ve hazır bulunuşluk düzeyleri ile öğrenme stilleri gibi unsurlar göz önünde bulundurularak, kazanımlarla tutarlı öğretim materyalleri (bilgi notu, sunum, etkinlik, çalışma kâğıtları, proje, okuma parçaları vb.) hazırlanmalı ve kullanılmalıdır. Öğretim materyalleri hazırlanırken zümre öğretmenleri ve diğer disiplinlerin öğretmenleriyle iş birliği yapılmalıdır.

14) Öğrenme öğretme sürecinde öğrencilerin bireysel farklılıkları dikkate alınması esastır. Bu bağlamda özel eğitim gereksinimi olan öğrenciler için ihtiyaçları doğrultusunda “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)” hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Bu süreçte öğretmenler, programın yapısı ve hedeflerini göz önünde bulundurarak öğrencilerin problem çözmeleri, çeşitli iletişim yöntemlerini kullanmaları ve kendilerini rahatça ifade etmelerine olanak sağlayacak ilgi odaklı bir öğretim yaklaşımı izlemelidir.

Kaynak: MEB